VriendenNieuws Oktober 2023
Inhoud nieuwsbrief
Direct naar een onderwerp? Kies dan uw onderwerp uit onderstaand overzicht.
Voorwoord
Een Beethoven-avontuur
Ontmoet Pedro Victorino
Van de Activiteitencommissie
Nalaten aan cultuur
Colofon
Headerbeeld: openingsconcert Enschede met Mees Vos en Kahchun Wong (foto Foppe Schut)
Voorwoord
Binnenkort viert Phion zijn Beethovenfestival, en natuurlijk besteedt VriendenNieuws daar – in een achtergrondartikel – aandacht aan. Graag meld ik u dat het klassieke muziekblad Luister in z’n septemberuitgave (nr. 774) ruim aandacht besteedt aan het Beethovenfestival.
‘’ Ik ben benieuwd of we een andere kijk op de symfonieën krijgen, nu we ze in de context van Beethovens hele symfonische oevre spelen.‘’
~ Léa Hemmerlin, (es-)klarinettist ~
Ondertussen is het nieuwe seizoen begonnen, met een eerste cyclus abonnementsconcerten. Ik was bij het concert in Enschede op 22 september, en ik heb genoten. Van een geweldige hoornsolist – onze ‘eigen’ Mees Vos – die na het Hoornconcert van Richard Strauss ook nog een prachtige toegift gaf met een bewerking van één van de Letzte Lieder van Strauss. Ik was ook onder de indruk van de zeer genuanceerde, doorzichtige uitvoering van de Zesde symfonie van Tsjaikovski. Spijtig dat concerten nog maar zelden gerecenseerd worden.
Terug naar dit VriendenNieuws. Als gewoonlijk treft u weer nieuws aan van de Activiteitencommissie en daarnaast stelt de nieuwe soloklarinettist van Phion, Pedro Victorino zich aan u voor.
Het muziekblad Luister noemde ik al. In het zelfde septembernummer staat ook een interview met Francis van Broekhuizen over Maria Callas. In november / december doet Phion met Francis van Broekhuizen een landelijk gespreide concertcyclus n.a.v. de 100e geboortedag van Maria Callas, “Een leven in aria’s”; aanbevolen!
Ik wens u veel lees- en luisterplezier.
Toon Ottink, eindredacteur
Een Beethoven-avontuur
Beethoven heeft pech gehad: de viering van zijn 250e geboortejaar kon door Corona voor het grootste deel niet doorgaan. Het jaar 2020 zou aan hem gewijd zijn: Ludwig van Beethoven werd geboren in Bonn en daar gedoopt op 17 december 1770. Of die pech de aanleiding geweest is dat Phion in dit seizoen in oktober een Beethovenfestival gepland heeft? In elk geval zullen velen genieten van de negen symfonieën, die in Enschede en Arnhem uitgevoerd worden.
‘’I think of it as a musical marathon – it is going to be very intense but such immersion in Beethoven’s music might lead to revelation so I am very much looking forward to this experience!‘’
~ Daria Ujejska, altviolist ~
‘Aan zo’n serie waarin in korte tijd alle symfonieën gespeeld worden, zit een risico’. Dit zijn woorden van Bernard Haitink, te lezen in de biografie die Simon Mundy over hem geschreven heeft. Dan spreekt hij overigens over plaatopnames van alle negen symfonieën.
Haitink heeft meerdere malen de complete serie opgenomen, telkens in korte tijd. Met zijn Concertgebouworkest al die werken in 1986- ’87 en in 1994. Met het London Philharmonic Orchestra, waarvan hij ook chef-dirigent was, in 1975-‘76. En zelfs nog betrekkelijk recent, in 2005-2006, met het London Symphonic Orchestra, maar toen gespreid over een wat langere periode.
‘Beethoven is zo geweldig afwisselend; iedere symfonie verschilt van de andere en dat bewijst zijn genie. Het is in zekere zin onmenselijk, van één man te verlangen dat hij ze alle negen goed uitvoert. Ik denk dat we allemaal een beetje bang van hem zijn. Met Beethoven valt niet te sjoemelen.’
Bij het Beethoven-avontuur van Phion zijn vier dirigenten betrokken. Dan kun je ervan verzekerd zijn dat elk werk die aparte aandacht krijgt, die Haitink indertijd voorstond.
‘’De Beethoven symfonieën zijn voor mij een ‘’Back to basics’’ uitdaging. Ik stel mij een flexibele en kneedbare klank voor welke destijds geklonken kan hebben. Op die manier kan ik dichter bij de bedoeling van muziek komen.‘’
~ Bram Kreeftmeijer, solohoboist ~
NPO-Klassiek heeft in de serie podcasts met de titel ‘Hollandse Helden’ een aantal gesprekken samengebracht met Haitink en Hans Haffmans. Beethoven komt daar maar in één bijzin aan de orde, als het gaat over de bezetting van de orkesten bij de symfonische werken van Brahms en Schubert. Haitink vertelt daar dat hij hun werken en de symfonieën van Beethoven het liefst uitvoert met orkesten in kleinere bezetting en zonder de blazers te verdubbelen, wat o.a. bij de orkesten in Berlijn, München en Wenen gebruikelijk was (twee 1e hobo’s en twee 2e hobo’s i.p.v. telkens één, en dat met alle blazers). Daardoor wordt, volgens hem, de muziek veel doorzichtiger en krijgen de strijkers beter de gelegenheid om homogeen te klinken.
‘’Beethoven spelen is als je vertrouwd voelen met goede vrienden en toch elke keer weer overrompeld en geraakt te worden door de wederkerige affectie.’’
~ Peter Verduyn Lunel, solofluitist ~
Haitink was natuurlijk ook de grote maestro die met ogenschijnlijk eenvoudige bewegingen van zijn handen vele kleine motiefjes in een doorzichtige orkestklank tevoorschijn kon toveren, zonder dat het geheel van de muziek daardoor tekortkwam.
Misschien is het vanwege die wat intiemere setting dat Beethovens symfonieën, met uitzondering van de Negende, in Arnhem geprogrammeerd zijn in de oude zaal: daar komt een kleiner orkest veel beter tot zijn recht dan in de Parkzaal, die dan weer uitstekend geschikt is voor de grootse Negende.
Hoe dan ook: elk concert is een unieke gebeurtenis. En in korte tijd alle negen ‘Beethovens’: dat is dubbel uniek.
Voor de biografie van Haitink heb ik de Ned. vertaling van het boek: ‘Bernard Haitink, a working life’ gebruikt (Sijthoff, A’dam, 1988).
John Biermans
Pedro komt uit de buurt van Porto, en was als kind in eerste instantie vooral geïnteresseerd in voetbal.
"Toen ik mijn oudere broer, die trompet speelt, een keer tijdens een concert hoorde, heb ik toch tegen mijn moeder gezegd dat ik misschien wel muziek zou willen maken. Ik koos voor de klarinet, omdat daar nou eenmaal veel van nodig zijn in een harmonieorkest, het type orkest dat heel veel voorkomt in Portugal. Ik kreeg les van de musici in het orkest, wat vaak amateurmuzikanten waren. Toen ik 11 was deed ik auditie voor de muziekschool, wat in Portugal veel intensiever is dan wat we in Nederland kennen: elke ochtend werd ik om kwart over zeven opgehaald, om na de ochtendlessen de hele middag met muziek bezig te zijn. Elke jaargroep had slechts één klas, die uit ongeveer dezelfde bezetting als een klein orkestje bestond: een grotere groep strijkers, koper en natuurlijk houtblazers waaronder twee klarinetten; Carlos Ferreira en ik.
Na mijn middelbare school besloot ik in de VS verder te studeren, om vervolgens in een defensieorkest in Portugal te werken. Daarna was ik op zoek naar een studieplek waar ik dat stukje extra muzikaliteit kon vinden. Dat vond ik in Amsterdam. Carlos, die altijd een hele goede vriend is gebleven, was lid van de academie van het Koninklijk Concertgebouworkest en was heel positief over de muziekcultuur. Het is verrijkend om zoveel fantastische orkesten zo dichtbij te kunnen horen!
Dit seizoen bij Phion kijk ik heel erg uit naar de Beethoven concerten, en in het bijzonder de Vijfde en Zesde symfonie met onze nieuwe chef. Alexei is fantastisch, hij weet heel goed wat hij doet. Ik ben ook heel enthousiast over de programma's met de Negende symfonie van Sjostakovitsj en de Vierde van Brahms. Eigenlijk heb ik zin in het hele seizoen!
‘’Ik ben benieuwd wat er gaat gebeuren: houdt het publiek net zoveel van Beethoven als ik? Voor onze ontwikkeling als orkest is het ook goed om Beethoven te spelen: de muziek is complex in zijn eenvoud.’’
~ Pedro Victorino, soloklarinettist ~
In de toekomst hoop ik ooit met Phion de Achtste symfonie van Dvorak te mogen spelen; een stuk dat ik vaak luister om nieuwe inspiratie op te doen, maar nog nooit heb uitgevoerd."
Bedankt voor dit interview Pedro, en welkom bij Phion!
Pedro is deze maand te horen in Beethoven 6&5 en Beethoven 9.
Lea Hemerlin
Activiteitencommissie
De afgelopen maand hebben we veel Vrienden ontmoet tijdens de diverse activiteiten. Bij de openingsconcerten in Nijmegen, Doetinchem en Zwolle was er een gezellige nazit en afgelopen week een mooie Vriendenrepetitie in Enschede, waarbij we kennis maakten met onze nieuwe chef- dirigent Alexei Ogrintchouk.
Nieuwe commissieleden
De Activiteitencommissie is in september voor het eerst in de nieuwe samenstelling samengekomen. Melanie Jansen is met haar werkzaamheden in de commissie gestopt. Wij hebben haar in de laatste vergadering bedankt en een kleine herinnering gegeven als dank voor alles wat zij voor ons heeft gedaan. Melanie blijft nog wel actief binnen het Mecenaat en relatiebeheer van Phion. In haar plaats is Pieternel van Lent (violist) de commissie komen versterken. Elise Brugma heeft zich als Vriend aangemeld om in de commissie mee te draaien. We zijn er blij dat we nu ook weer een commissielid uit Twente binnen de commissie hebben. We wensen Pieternel en Elise veel succes en vooral; veel plezier bij alle activiteiten in onze commissie.
Vriendenborrel
Zondag 12 november, na afloop van het concert waarin o.a. Thomas Beyer het Derde pianoconcert van Beethoven speelt, organiseren we een Vriendenborrel. Alle Vrienden die bij het concert aanwezig zijn, zijn na afloop van harte welkom om samen met ons na te praten over dit prachtige pianoconcert. Komt u ook? In verband met de catering graag vooraf aanmelden via het bekende mailadres: activiteitenvrienden@phion.nl. U ontvangt altijd een inschrijfbevestiging.
Vriendenrepetitie Arnhem
Dinsdag 12 december organiseren we een Vriendenrepetitie in Arnhem met onze nieuwe chef- dirigent. Natuurlijk krijgen de Vrienden kans om kennis te maken met Alexei Ogrintchouk. Dat doen we na afloop van de Vriendenrepetitie. De exacte tijden leest u in de volgende nieuwsbrief, maar u kunt zich al wel vast aanmelden: activiteitenvrienden@phion.nl.
Vriendenwerfactie
Weet u het nog: we houden dit najaar een actie om nieuwe Vrienden te werven. U kent vast iemand in uw omgeving die ons orkest als Vriend zou willen ondersteunen. Als u hem of haar aanmeldt als Vriend, krijgt u als cadeau een exclusieve ontvangst door Phion, zowel voor u als voor de nieuwe Vriend(en). U kunt de nieuwe Vriend aanmelden via de website van Phion. Onderaan het formulier geeft u aan: “Getipt door een Vriend.” Om voor het cadeau in aanmerking te komen, stuurt u een mail aan activiteitenvrienden@phion.nl met daarin uw naam en de naam van de nieuwe Vriend. U krijgt dan een bevestiging en verdere informatie over de exclusieve ontvangst.
Peter van der Neut
voorzitter Activiteitencommissie
Nalaten aan cultuur
Nalaten aan goede doelen is een steeds vaker voorkomende vorm van geven. Ook binnen de culturele sector is hier nu meer aandacht voor. Een 50-tal culturele instellingen hebben de handen ineengeslagen om mensen via de stichting Nalaten aan cultuur bewust te maken van de mogelijkheid tot het opnemen van een culturele instelling in een testament. Ook Phion is sinds kort partner van dit platform.
Jaarlijks organiseert de stichting een campagneweek waarbij er landelijk extra aandacht is voor nalaten aan culturele instellingen. Dit jaar loopt de campagne van 30 oktober t/m 3 november.
Rondom de week van Nalaten aan cultuur ontvangt u van ons de folder Nalaten aan Phion en zal onze nieuwe brochure Schenken en nalaten aan Phion te vinden zijn bij onze marketingstand tijdens uw concertbezoek.
Wilt u meer weten over nalaten aan Phion? Neem dan vrijblijvend contact op met Yvette Schafraad 06-57321913 of mail naar relatiebeheer@phion.nl
Neem bij interesse ook eens een kijkje op de website nalaten-aan-cultuur.nl. Hier vindt u aanvullende informatie en antwoorden op veelgestelde vragen.
Binnenkort bij Phion
Colofon
Stichting Vrienden van Phion
Leden bestuur:
Marijke van Hees, voorzitter
Marian Louppen, vice-voorzitter
Hans Peter Herwig, penningmeester
Jard Baljet, secretaris
Erik Olsman, adviseur bestuur
Jacco Post, adviseur bestuur
Leden Activiteitencommissie:
Namens de Vrienden:
Bert Klaver
Peter van der Neut, voorzitter
Gelly Talsma
Elise Brugsma
Namens de musici:
Len Bielars
Pieternel van Lent
Leden van de Redactie:
Rebecca Fransen (musicus)
Marte Straatsma (musicus)
Léa Hemmerlin (musicus)
John Biermans (vriend)
Annejuul Tielens (vriend)
Toon Ottink (vriend, eindredacteur)
Mecenaatcommissie:
Machteld van der Meij
Menno van Duuren (Phion)
Marian Louppen (voorzitter)